Polyester plaat Lithografie
inleiding
Bron: Grafiwiki
Achtergrond
Bij lithografie is er sprake van een gegreind (gekornd) oppervlak. Door de grein kan inkt worden vastgehouden. In het begin werd alleen kalksteen gebruikt (lithostenen), omdat deze stenen een "natuurlijke" grein hebben. Later bleek dat metalen platen (aluminium en zink) ook gebruikt konden worden als ze voorzien werden van een grein. Recentelijk zijn "gegreinde" polyester platen aan dit lijstje toegevoegd. Polyester lithografische platen zijn de "poor mans" offset plates. Normaal gesproken zijn offsetplaten gemaakt van (gegreind) aluminium. Polyester is goedkoper maar is minder slijtvast dan aluminium, waardoor de oplage kleiner is. Een "kleinere oplage = honderden" is echter voor de meeste kunstenaars geen probleem. Deze platen zijn 0,1 - 0,2 mm dik, en hebben aan één kant, of aan beide kanten een grein. De platen worden onder meerdere namen geleverd, bijvoorbeeld "Z-Acryl-plates", "Pronto-plates" of "D2P-plates" (Direct to Plate)
Polyester plaat lithografie is een druktechniek die onder de vlakdruk wordt gerekend. Anders dan bij de traditionele steen lithografie is het heel gemakkelijk fotografisch beeld te verwerken. Dit omdat met een laserprinter direct op de plaat geprint kan worden. Anders dan bij de traditionele lithografie werk de techniek niet noodzakelijk met vetten die water afstoten. De poriën van de plaat zijn al dan niet leeg of gevuld met een tekenmateriaal. De lege poriën zijn tijdens het drukken met water gevuld en stoten daar de inkt af. De gevulde poriën blijven droog zodat er verkleving met de inkt mogelijk is. De plaat hoeft dan ook niet geëtst te worden voor het drukken.
Het bewerken van de plaat
-
Er is de mogelijkheid om zowel op de plaat te printen als te tekenen. In het eerste geval moet de plaat op het juiste formaat gesneden worden. De poreuze (ruwe) zijde is de kant waar het beeld op geprint moet worden. (Veelal zijn beide kanten geschikt) Als tekenmateriaal kunnen veel materialen die watervast/waterafstotend zijn worden gebruikt. Hierbij te denken aan bijv. ball-point, pen en inkt of watervaste viltstift. Let er in beide gevallen op dat er om het beeld nog voldoende wit-ruimte zit (+/- 5 cm). Dit om straks het drukken gemakkelijker te maken.
-
Een belangrijk punt in het proces is dat het tekenmateriaal voldoende aan de plaat moet hechten. Om het tekenmateriaal op de plaat te fixeren, dient deze verwarmd worden tot min. 82°C en max. 92°C. Dit laatste omdat het polyester bij te sterke verhitting kan vervormen. Een tot nu toe redelijk efficiente manier van fixeren lijkt (beschermd) strijken te zijn. Zet het strijkijzer niet hoger dan wol-stand en bescherm de polysterplaat d.m.v. een vel bakpapier.
Het drukken van de plaat
-
Net als bij het drukken van een steen is het van belang dat de plaat op de juiste wijze wordt gevocht. Het is verstandig om aan het vochtwater een scheutje arabisch-gom en/of een kleine hoeveelheid natuurazijn toe te voegen. Zodat bij iedere vocht beurt de plaat licht wordt geëtst. Dit ter voorkoming van dichtlopen. Vocht de plaat met een uitgeknepen spons over de gehele oppervlakte. Geen vocht resulteert onmiddellijk in hinderlijke inktvlekken. Vocht de plaat ook niet te veel i.v.m. de hechting van de drukinkt aan de plaat. De plaat moet vochtig zijn en niet nat!
-
Rol de gevochte plaat op als een lithosteen. Rol het beeld meerdere malen in en controleer aan de rol of het beeld de inkt wel opneemt.
-
We gaan er even vanuit dat de plaat op een etspers wordt afgedrukt, omdat ik daar tot dusver de beste resultaten mee heb bereikt (de lithopers behoort echter wel tot de mogelijkheden). De druk van de pers mag met het vilt onder de persrol handvast worden gezet, maar let erop dat het niet te strak staat omdat anders de inkt kan gaan lopen. Maak een proefdruk op een vel courant papier
-
Wanneer het beeld op de proefdrukken voldoende is opgekomen kan worden overgeschakeld naar het drukpapier. Het papier kan gevocht worden, maar dit is niet noodzakelijk.
Het schoonmaken van de plaat
-
Druk de plaat een aantal keer af zonder deze in te inkten tot het beeld op de afdrukken is verdwenen.
-
Breng een laag Arabisch gom aan en laat deze een korte tijd in werken. Spoel de plaat af en laat hem tussen papier drogen.
|