Gebruiksaanwijzing Poliro Handrollen lithografie "Roll-up" (synthetisch rubber)

Opbergen van de rol.

Ten allen tijde moet worden voorkomen dat de rol op het rubber ligt. Door het eigen gewicht van de rol kan het oppervlak vervormen. Een tweetal mogelijkheden om de rol op te bergen:

vertikaal bewaren van rollen in een kast

horizontaal bewaren van rollen in een rek

Het gebruik van de rol

Deze roller van synthetisch rubber wordt zelden gebruikt bij het drukken in zwart-wit. De technische constructie van de rol is anders dan de leren rol en moet derhalve ook anders worden behandeld. De oppervlakte van een rubberen rol is zacht en glad, zonder putjes die vloeistof (inkt of water) kunnen vasthouden, zoals bij een leren rol.
Synthetische rubber rollers zijn zwaarder dan leren rollen, daardoor kan snel teveel inkt op de steen worden gebracht. Gebruik daarom niet teveel druk tijdens het ininkten van de steen. Kleureninkt is vaak zachter en "korter" dan zwarte inkt,waardoor deze snel van de rol naar de de steen wordt overgebracht. Hierdoor wordt het gelijkmatig overbrengen van de inkt naar de steen bemoeilijkt.

Een werktafel waarop links de inktsteen voor zwarte inkt (met rol) en rechts de steen voor gekleurde inkt

Bijvoorbeeld: De meeste inkt wordt naar de steen overgebracht tijdens de eerste omwenteling van de rol. Tijdens het onwentelen van de rol verzamelt de rol een zekere hoeveelheid water op z'n oppervlak. Bij de volgende omwentelingen zal de laag van de overgebrachte inkt dunner zijn, waardoor er een lichtere baan ontstaat tussen de delen die tijdens de eerste omwenteling zijn ingeinkt en de tweede omwenteling. De hoeveelheid water die de rol verzameld heeft, is intussen verdubbeld. Door het heen en weer rollen zal de verdeling verbeterd worden, maar de verdeling zal nooit zo goed zijn als bij een leren rol. Door de putjes in een leren rol is het mogelijk om water en inkt op een redelijk gelijkmatige manier te verdelen over de steen, ook tijdens meerdere omwentelingen.
Het leren werken werken met een rubberen rol vereist oefening en vakmanschap, zeker bij het ininkten van grotere kleurvlakken.

Op de rechter afbeelding is schematisch een in-inktpatroon aangegeven, dat kan helpen bij het oplossen van problemen tijdens het ininkten van grotere vlakken. Men dient een manier van inrollen te ontwikkelen waarbij de lichte en donkere delen elkaar opheffen. Het kan zijn dat de rol vaker dan normaal van inkt moet worden voorzien. Het is zelf mogelijk dat de eigenschappen van de inkt moeten worden veranderd zodat de inkt wat meer aan de rol blijft plakken. (langere inkt). Sommige drukkers willen juist niet een hele omwenteling maken met de rol tijdens het ininkten, maar geven de voorkeur aan meerdere korte stukken. De korte stukjes moeten dan kruiselings over elkaar liggen, waarbij een soort "visgraatstruktuur" ontstaat. Afbeeldingen met verschillende toonwaarden per kleur zijn relatief makkelijk in te inkten met een synthetische roller. De verschillende toonwaarden in de afbeelding verhullen al snel onvolkomenheden tijdens het ininkten.. Het goed ininkten, vooral bij grote gelijke kleurvlakken blijft altijd een probleem, ongeacht de roller. In sommige gevallen kan een roller met een grotere diameter helpen, omdat de overlappingen dan minder zijn.

Een ander probleem bij een synthetische roller, hoewel minder ernstig, is het ontbreken van natuurlijke poreusheid in het oppervlak. Een leren rol kan, tot op zekere hoogte, vocht van de steen absorberen; een rubberen rol kan dat niet. Dit vocht blijft aan het oppervlak van de rubberen rol en emulgeert met de inkt, waardoor de samenstelling van de inkt verandert. Deze inkt is dan niet meer bruikbaar, en moet de inkt op de rol worden ververst.

Als samenvatting van bovenstaande kan het volgende worden aanbevolen;

  • Gebruik weinig druk. Laat het gewicht van de rol z'n werk doen.
  • Rol de steen relatief snel in, om de verdeling van de inkt zo goed mogelijk te maken.
  • Gebruik zo weinig mogelijk water bij het bevochtigen van de steen. De rol zal hierdoor ook weinig water opnemen.
  • Ververs de inkt op de in-inktsteen regelmatig. Dit kan zijn na elke twee of drie afdrukken, maar ook na elke afdruk. Een tot drie strepen inkt met de spatula is voldoende. Als de inkt rubberachtig wordt, moet het van de in-inktsteen worden verwijderd voordat nieuwe inkt op de in-inktsteen wordt gebracht.
  • Bepaal tevoren een "inrol-schema" om het probleem van de overlappingen zoveel mogelijk te vermijden.
  • Verander de samenstelling van de inkt als dat nodig is. (inkt "korter" of "langer" maken). Voeg daartoe speciale "inktconditioners" toe.

Litho-rol met spatula op de in-inktsteen

Ininkten van de lithosteen


Gebruik de "terugknop" om terug te gaan naar de vorige pagina.