|
Gebruiksaanwijzing van de lithokist LK-35 van Polymetaal.
De lithokist is een kompakt uitgevoerde lithopers, waarvan het principe al is ontwikkeld in de tijd van Senefelder, de uitvinder van de lithografie of steendruk.
Het meest in het ogg springende verschil met de normale lithopers is dat de rijver over de steen beweegt. Bij een normale, grotere, lithopers wordt immers de lithosteen onder de rijver doorgetrokken.
De lithokist werd ontwikkeld voor de "reizende lithograaf". De toenmalige lithokist miste echter een vertikale stelmogelijkheid van de rijver. Men moest derhalve op de kist gaan zitten om de nodige druk te leveren. Inzicht over de werking van de lithokist kan moeilijk ontleend worden aan de buitenkant van de lithokist. Daarom een korte uiteenzetting over de werking, waarbij de opengewerkte tekening bekeken dient te worden.
- De kist wordt geopend door het openklappen van het deksel, het drukmechanisme gaat dan mee omhoog.De geprepareerde lithosteen (16) wordt op de bodem (17) van de kist gelegd. Als de steen dunner is dan ongeveer 6 cm, dient deze ondervuld te worden met een vlakke plaat van bijvoorbeeld hout of kunststof. De steen wordt in de kist bevochtigd en ingeïnkt. Op de steen wordt vervolgens het papier gelegd en daarop de gladdekker. (15). De gladdekker wordt bij de kist geleverd en is gemaakt van kunststof van 1mm dik. De gladdekker dient om te voorkomen dat het papier wordt opgestroopt door de rijver (11).
- De kist wordt gesloten en vergrendeld door twee sluitingen (18). Aan de achterkant zijn het deksel en de bodem scharnierend verbonden.
- Door aan de slinger (19) te draaien wordt de rijver boven het voor- of achtereinde van de steen geplaatst. Nooit de rijver recht boven de rand van de steen plaatsen. Als de rijver, onder druk, van de rand van de steen af schiet, kan dat beschadigingen tot gevolg hebben.
- Het op druk brengen van de rijver geschiedt doot het draaien aan schroefspindel (1.) Het vergrendelen van deze spindel gebeurt door het aandraaien van moer (2). De kracht waarmee moet worden gedrukt is van allerlei faktoren afhankelijk en moet experimenteel worden vastgesteld. Een aantal faktoren; - breedte van de steen, de hoeveelheid opgebrachte inkt, viscositeit van de inkt, vochtigheidsgraad van het papier. Papier neemt meer inkt op als het tevoren iets is bevochtigd.
- Nu wordt de proefdruk gemaakt door het draaien aan de slinger (19). De rijver is gemaakt van een speciale, slijtvaste kunststof. De rijver dient altijd iets korter te zijn dan de breedte van de steen, dit om beschadigingen tijdens het drukken aan rijver of steen te voorkomen.
- Als de proefdruk is gemaakt wordt de kist geopend en het resultaat bekeken. Vervolgens wordt de schroefspindel (1) zodanig gesteld totdat de druk goed is. Normaal kost dit proefdrukken wel enige tijd. Als de goede stand van de sluitingen (18) gevonden is, kunnen deze worden geborgd met een kontramoer.
Het binnenwerk is geheel in staal uitgevoerd en matzwart afgewerkt. De kist is gemaakt van watervast verlijmd, gelaagd hout. Het hout is behandeld met blanke lak, zodat het geheel er zeer fraai uitzoet. De benodigde lithostenen kunnen eveneens worden geleverd.
De Litho-kist in gesloten toestand |
