|
|
Voorbereiding,
Belichting en Ontwikkeling van ImagOn Ultra
Fotopolymeer Film
|
|
Voorbereiding
van de ImagOn Ultra
|
|
De ImagOn
film bestaat uit drie lagen, twee
transparante kunststof lagen (acetaat) met
daartussen een lichtgevoelige
polymeer-emulsie.
De ImagOn emulsie kan bijna op alle
oppervlakken (niet vet) worden
aangebracht. Als er met behulp van een
etspers wordt afgedrukt kan het
bijvoorbeeld worden aangebracht op
koperplaat, zinkplaat, perspex, acrylaat,
MDF (geperste houtvezels) en soortgelijk.
Als het oppervlak niet helemaal vlak is en
stof vrij zal de film daar ter plekke niet
goed aanhechten. Het materiaal moet eerst
op een chemische manier vetvrij gemaakt
worden, (CPS vetoplosser)en of geschuurd
met fijn schuurpapier (bijvoorbeeld met
carborundumpoeder)
De rol met film mag alleen worden geopend
onder gedempt licht. Dan moet de film op
maat gesneden worden, waarbij het aan alle
kanten "oversteekt", d.w.z. de film moet
groter zijn dan de filmdrager (koperplaat,
zinkplaat e.d.). Bepaal vervolgens welke
van de twee de dunste van de twee plastic
"deklagen" is en verwijder deze door hem
voorzichtig van de film te "pellen". De
dunste deklaag zit aan de binnenkant,
d.w.z. de kant die naar binnen krult. Een
truukje of de deklaag er af te halen; plak
een dubbelzijdig klevend stuk plakband op
een hoek van de tafel. Kleef nu een klein
hoekje van de deklaag vast aan de tape en
probeer zo de deklaag los te
krijgen.
|
|
|
|
Het
hechten (lamineren) van de emulsie op de
drager.
|
|
Er zijn twee
methodes om te lamineren;
|
Met behulp
van een etspers, die op een
behoorlijke druk is ingesteld, wordt de
ImagOn polymeer emulsie op de drager
aangebracht. Bij voorkeur dient het bed
van de pers perfect vlak te zijn. Als het
bed niet voldoende vlak is, moet er
bijvoorbeeld een onbeschadigde perspex
plaat over worden gelegd. (Of een ander
materiaal).Leg de (koper)plaat op het bed
van de pers en leg de ImagOn (Ultra) er
overheen, met de emulsielaag direkt op de
(koper)plaat. Om te voorkomen dat het vilt
aan de film blijft kleven, kan de plastic
laag die er in een eerder stadium van
"afgepeld" is , tussen de film en het vilt
worden gelegd. De polymeer emulsie wordt
nu op de plaat aangebracht door deze
langzaam maar gelijkmatig door de pers te
draaien met een snelheid van ongeveer 6 cm
per seconde. In Nederland kan dit
lamineren veelal "droog" gebeuren. In
situatie met een zeer lage
luchtvochtigheid kan een bloemenspuit
gebruikt worden waarmee wat vocht (wat
alcohol toevoegen aan het water) op de
(koper)plaat kan worden
aangebracht.
|
|
|
Met behulp
van een trekker. Dit kan alleen
maar gedaan worden als de plaat wordt
bevochtigd. De (koper)plaat wordt op tafel
gelegd en ruim bespoten met water waaraan
wat alcohol is toegevoegd. De
binnendeklaag van de ImagOn (Ultra) film
wordt verwijderd en de film wordt op plaat
gelegd, met de emulsielaag direkt op de
(koper)plaat. Nu de bovenkant van de film
weer bespuiten en met een trekker
vanuit het midden, de film strak en
zonder luchtbellen aanbrengen op de
plaat.
|
|
|
|
Wegsnijden
van de randen van de film
|
|
Gebruik
een scherp mes om de overstekende randen
van de film weg te snijden. Om te zorgen
dat het zo goed mogelijk wordt
weggesneden, dient het snijden te gebeuren
aan de kant waar de film is
aangebracht.
|
|
|
|
Een
bruikbaar positief
|
|
Voor de belichting van de ImagOn
(Ultra) film hebben we een transparante
positieve afbeelding nodig. Dit kan zijn
getekend op een transparant plastic vel,
of "calque" papier, of fotografisch
vervaardigd in de donkere kamer, of
gefotocopieerd op een transparant vel. Het
is belangrijk om te weten of het
transparante positief grijswaarden bevat
of alleen opgebouwd is uit zwart-wit
elementen. Als de afbeelding grijswaarden
bevat zoals bijvoorbeeld bij een "normaal
fotografisch negatief" dient er ook een
belichting plaats te vinden door een
raster. (zie volgende alinea). Als de
afbeelding alleen zwart-wit elementen
bevat kan hiermee de plaat direct belicht
worden en kunt U de volgende alinea
overslaan.
|
|
|
|
Belichting
door een raster
|
|
(Deze stap
kan worden weggelaten als het een
"half-toon" (Amerik. definitie) afbeelding
betreft die alleen uit zwart en wit is
opgebouwdi
Als de
afbeelding grijstonen bevat, of zwarte
vlakken, is het nodig om eerst een
belichting te doen met behulp van een
raster-film (aquatint-raster of
mezzotint-raster). De plaat moet in het
belichtings-apparaat zodanig zijn
opgesteld dat het licht eerst door de het
raster gaat alvorens de emulsie te
bereiken. Er wordt een korte periode
belicht, waarna het raster wordt
verwijderd en de positieve transparante
afbeelding in het belichtingsapparaat
wordt aangebracht.
De plaat
is hier zodanig afgebeeld alsof we bovenop
het belichtingsraam kijken - het raster is
aangebracht tussen het glas en de
plaat.
|
|
|
Naar
begin van deze pagina
|
De
hoofdbelichting
|
|
Bij de
hoofdbelichting gaat het licht door de
positieve afbeelding direkt naar de
emulsie op de plaat. Een belichtingstijd
van 12 seconden bij een afstand tussen
lamp en emulsie van 1 meter is het
gemiddelde. De werkelijke belichtingstijd
kan variëren, afhankelijk van het
type lichtbron en de eigenschappen van de
positieve afbeelding. De lamp die voor de
belichting gebruikt wordt straalt
Ultra-Violet licht uit. ("zonnebanklicht")
Hierbij is het van minder belang of het
licht komt uit een puntbron
("UV-gloeilamp") of uit UV-TL-buizen.
Alleen bij zeer fijne details zou het de
voorkeur verdienen om een puntlicht te
gebruiken omdat dan de lichtverstrooiing
in de film ( dikte 0,05 mm) iets minder
is.
Op de
afbeelding hiernaast kijken we van boven
op de belichtingstafel. De positieve
afbeelding (beeld naar boven) wordt
geplaatst tussen het glas van de
belichtingstafel en de plaat met de
emulsielaag. Het is hierbij van belang dat
de positieve afbeelding zo direkt mogelijk
in kontakt is met de ImagOn film. Hiervoor
kan men het beste een "vacuumframe"
gebruiken, waardoor de film door de
luchtdruk overal goed op de ImagOn film
wordt gedrukt. Er zijn echter ook
goedkopere alternatieven, bijvoorbeeld een
"zware" glasplaat op het positief leggen,
waardoor de afbeelding ook redelijk vlak
op de film komt te liggen. Het is ook
mogelijk om een "sponslaag" (P.U.-schuim)
te gebruiken waarop de ImagOn film komt te
liggen, daarop de afbeelding, en daarom
een glasplaat die met een zekere spanning
op het schuim wordt gedrukt. Zorg in ieder
geval dat altijd de betekende kant van de
afbeelding direkt kontakt maakt met de
ImagOn film.
|
|
|
Naar
begin van deze pagina
|
Vage
afbeelding na de belichting
|
|
Als de
emulsie correct belicht is, moeten de vage
contouren van de afbeelding te zien zijn
op de belichte plaat, zodra het van de
belichtingstafel afgehaald is. De delen
die belicht zijn zijn uitgehard. De delen
die niet belicht zijn, zijn niet uitgehard
en kunnen later worden uitgewassen,
waardoor er een licht reliëf
ontstaat. In principe is er pas bij een
uitgeharde platen sprake van een polymeer.
De niet belichte film is opgebouwd uit
monomeren (losse moleculen die geen ketens
vormen ). De stukken die "monomeer" zijn,
zijn daarom later ook makkelijk uit te
wassen. De belichte delen vormen
polymeren, d.w.z. de moleculen vormen
ketens, waardoor ze veel minder makkelijk
uit te wassen zijn.
|
|
|
|
Het
voorbereiden van de ontwikkelaar
|
|
De emulsie
wordt ontwikkeld in een bad gevuld met een
Soda-oplossing. De mengverhouding is
ongeveer 1 theelepel Soda op een liter
water. De juiste hoeveelheid kristallen
moet worden opgelost in een kleine
hoeveelheid warm water, waarna de juiste
mengverhouding bereikt wordt door koud
water toe te voegen.
|
|
|
Naar
begin van deze pagina
|
Het
afpellen van de laatste beschermlaag
|
|
Alvorens
de plaat in de ontwikkelaar wordt gelegd,
moet eerst de tweede beschermende laag
worden verwijderd. Maak eerst een hoekje
los, let op dat de emulsie niet mee wordt
getrokken. Trek vervolgens, langzaam de
laag er af, zodat de emulsie vrij
komt.
|
|
|
|
Het
ontwikkelen van de afbeelding
|
|
Er zijn twee
manieren om een belichte plaat te
ontwikkelen;
- De
"non-etch" methode. Hierbij wordt
later de nog met ImagOn bedekte plaat
ingeinkt, afgeslagen en afgedrukt. De
plaat wordt wel in diepdruk afgedrukt,
maar het reliëf bestaat alleen
in de ImagOn laag en de
onderliggende drager (meestal een
koperplaat, maar dan kan dan in feite
alles zijn dat stevig genoeg is om een
film te dragen en af te drukken) komt
niet bloot te liggen. De plaat wordt,
met de afbeelding naar boven, in het
ontwikkelbad gelegd. Veeg voorzichtig
met een zachte spons, gedurende
ongeveer twee minuten, over het
oppervlak. Nu zullen alle onbelichte
delen van het beeld zijn weggespoeld,
waardoor het beeld op de plaat
overblijft.
- De
"etch-methode" Hierbij wordt
de film volledig ontwikkeld, waarbij
het belangrijk is dat de onderliggende
drager (nu wel een koperplaat)
plaatselijk bloot komt te liggen. De
koperplaat wordt namelijk later
geëtst in ijzer-chloride, dus de
ImagOn wordt eigenlijk als etsgrond
gebruikt. Een zeer verfijnde etsgrond
echter want uit de etgrond of juist het
ontbreken daarvan wordt via de
ijzer-chloride de afbeelding
geëtst in de koperplaat. Meer
traditionele etstechnieken zoals
tekenen in een (acryl) etsgrond kunnen
met de "etch-methode"gecombineerd
worden.
|
|
|
|
De
ontwikkelde plaat
|
|
Bij een
volledig ontwikkelde plaat, zoals bedoeld
voor de "etch-methode" zijn alle
onbelichte delen van de emulsie volledig
weggewassen, tot aan de onderliggende
dragende plaat. De benodige ontwikkeltijd
is echter wel veel langer, maar dat kan
door experimenteren eenvoudig worden
vastgesteld. Bij de afbeelding hiernaast
ziet U de blauwe polymeer nog op de plaat
als een etsgrond, terwijl de lichtgele
plekken de blootliggende koperplaat
voorstelt.
|
|
|
Naar
begin van deze
pagina
|
Afspoelen
|
|
Als de
plaat volledig ontwikkeld is, moet de
plaat goed worden schoongespoeld met
schoon water en daarna met een "trekker"
(ramen zemen) worden drooggemaakt. Dit
schoonspoelen met schoon water is
belangrijk omdat er anders nog soda-resten
op de plaat kunnen achterblijven, waardoor
het beeld kan veranderen.
|
|
|
|
Droogmaken
|
|
|
Door het
droogtrekken van de plaat, gaat het drogen sneller,
waardoor wordt voorkomen dat de emulsie zachter
wordt als het nat is.
|
|
Uitharding
|
|
De plaat
moet, in direct zonlicht, gedurende 20
minuten tot een half uur worden uitgehard,
alvorens het te gebruiken. Bij gebrek aan
zonlicht mag een andere warmtebron worden
gebruikt. De plaat kan ook worden
uitgehard in een "warmtekast". Het is
hierbij belangrijk dat alle rsterende
"monomere" moleculen worden omgezet in
polymeren en op die manier verankerd zijn
aan de plaat. In feite wordt hiermee het
beekd gefixeerd.
De plaat
is nu klaar om te gebruiken.
De plaat kan nu met normale etsinkt worden
ingeinkt, afgeslagen en afgedrukt. Als de
plaat helemaal "doorbelicht" is en de
koperplaat vrij toegankelijk is, kan de
plaat ook eerst worden geëtst in
ijzer-chloride. Daarna kan eventueel de
plaat nog met andere technieken bewerkt
worden en vervolgens op de traditionele
manier worden afgedrukt.
|
|
|
|