Gebruiksaanwijzing voor de rolpers RP-20
(typografische proefpers)

Hier boven ziet U een "langsdoorsnede" van de RP-20.
Gebruik van de pers;
- Deze pers is geschikt voor hoogdruk. Er wordt gedrukt met de
verhoogde delen van een drukvorm. De drukvorm kan uit vele
materialen bestaan. In bovenstaand schema zijn drie soorten
aangegeven;
* Linosnede. Hier is het beeld met speciale mesjes in een
stuk linoleum gesneden. Dit linoleum is vervolgens op een blok
aangebracht om de juiste drukhoogte te krijgen (25mm)
* Tekst gezet uit losse letters. In de klassieke zetterijen
wordt de tekst regel voor regel opgebouwd
op
een zethaak, daarna verzameld tot een pagina en ingesloten met een
raam. Dit raam wordt in de drukpers opgesloten en vervolgens
afgedrukt. Bij de RP-20 kan dit uiteraard ook toegepast worden, al
is het formaat beperkt.
De RP-20 is mede ontwikkeld voor de Freinet scholen. Op deze
scholen wordt deze drukpers met bijbehorende letters en zethaken
gebruikt bij het leren lezen. Daarom zijn er eenvoudige zethaken
ontwikkeld die door kinderen kunnen worden gebruikt; de zethaken
zijn alleen verkrijgbaar voor corps 24 en voor corps 36 letters,
maar wel in verschillende lengtes. Deze zethaken en de loden
letters in korps 24 en 36 zijn leverbaar door Polymetaal.
Hiernaast ziet U hoe het werkt. De losse letters worden
één voor één in de zethaak gedaan, en
vervolgens wordt het klemschroefje aangedraaid. Als de zethaken
allemaal gevuld zijn met letters
kunnen ze in de pers worden geplaatst. Ze worden opgesloten met
het opsluitblok.
* Houtsnede. Het beeld is hier direkt in het hout gesneden.
(bij "langshout" spreekt men van een houtsnede, en bij "kops hout"
spreekt met van een houtgravure). Een houtsnede (gravure) kan
gecombineerd gebruikt wordt met een linosnede en/of gezette tekst.
(of met "clichés")
* Cliché. Een cliché werd vroeger in de
drukkerijen gebruikt om een afbeelding mee te drukken. De
afbeelding werd veelal fotografisch overgebracht op een stuk zink.
Vervolgens werd alles was niet tot het drukkend beeld behoort
weggeëtst en/of weggefreesd.
- Wat de drukvorm dan ook moge zijn, hij moet worden vastgezet
op het drukfundament en de hoogte moet 25mm zijn.
Het is geen probleem om , indien nodig, de drukvorm te ondervullen
met papier karton, hout of iets dergelijks om de juiste zethoogte
te krijgen. Het opsluitblok wordt gebruikt om de drukvorm(en) vast
te zetten.
- De met rubber beklede drukrol moet nu in de beginstand
geplaatst worden. Zie tekening; een positie tussen "A" en
"B".
- Met een roller wordt vervolgens de drukvorm inge-inkt. Dit kan
het beste worden gedaan met een relatief zachte rubberen rol en
hoogdrukinkt. Er bestaat (traditionele) hoogdrukinkt op oliebasis,
maar er bestaat tegenwoordig ook wateroplosbare hoogdrukinkt.
Wateroplosbare hoogdrukinkt heeft als voordeel dat bij het
schoonmaken gewoon water kan worden gebruikt in tegenstelling tot
traditionele hoogdrukinkten waarbij met oplosmiddelen (terpentine
e.d.) moet worden
gewerkt.
- Het drukpapier (A4 formaat) wordt onder de drukvingers
geklemd. Hiertoe wordt de hefboom bij "B" iets naar beneden
gedrukt, waardoor de drukvingers omhoog gaan en het papier eronder
kan worden geschoven. Als papier kunt U het beste iets zwaarder
papier gebruiken, bijvoorbeeld 100 grams of 150 grams papier, maar
zwaarder mag ook.
- In één keer wordt nu de drukrol naar de andere
kant van de pers gehaald, waarna de hefboom weer naar beneden
gedrukt wordt en het papier kan worden weggehaald.
- Nu is het zaak om te kijken of het beeld goed is afgedrukt.
Als bepaalde delen van de drukvorm niet zichtbaar zijn, moet de
drukvorm meer worden ondervuld (bijvoorbeeld met een stukje
papier).
Hoeronder ziet U nog een afbeelding van de RP-20, maar nu in
combinatie met een houtsnede, enige zethaken, loden letters en
inktrollen. Deze materialen zijn bij Polymetaal verkrijgbaar (zie
onder hoogdruk - materialen)
Onderhoud
Als de pers niet wordt gebruikt is het verstandig deze in te
vetten, om roesten te voorkomen. Hiervoor kunt u "kogellagervet" of
iets dergelijks voor gebruiken.
Gebruik de "terugknop" om terug te
gaan naar de vorige pagina.